Cegła do cegły...
Historia cegły jest niemal tak długa jak historia cywilizacji, w kulturach starożytnego wschodu znana już była od V tysiąclecia pne! W czasach nowożytnych to na średniowiecze przypada jej rozkwit jej produkcji - pierwsze skojarzenie z gotykiem to ceglane strzeliste wieże.
Do cegły cegła...
Leżą przede mną trzy cegły. Trzy stare piękne cegły. Cegły znajdowały się w najstarszej części Dworu Rostworowskich w Rybnej a zostały odsłonięte podczas remontu. Wypełniały łuk koszowy (wypełniają dalej) i przyglądając się mu można próbować odczytać jego historię - widać zarysy bardzo starych architektonicznych przeróbek i modyfikacji - sam budynek pochodzi z XVII wieku.
Cegły zostały przekazane przez właściciela Dworu - pana Karola Rostworowskiego do Muzeum Agatów w Rudnie oraz na ręce pani Kingi Potockiej - matki obecnego właściciela Zamku Tenczyn w Rudnie. Dlaczego? Ponieważ z całą pewnością były wyrabiane w Hrabstwie Tenczyńskim. Jak czytamy na fanpage fb "Tenczynek Wczoraj i Dziś" "Pierwsze wzmianki o cegielniach w Krzeszowicach pochodzą z połowy XIX wieku a ich właścicielami była rodzina Potockich linii krzeszowickiej herbu Srebrna Pilawa."*
Cegła do cegły...
Od czasów babilońskich wytłaczano w cegłach napisy i stemple – znaki wytwórcy. Oznaczanie cegieł utrzymywało się w średniowieczu, renesansie i trwa do naszych czasów.**
Cegły, które mam przed sobą też mają stemple. Dwie mają takie:
Jedna cegła taki:
Na stronie "Tenczynek Wczoraj i Dziś" możemy przeczytać, że pierwsze wzmianki o cegielniach w Krzeszowicach pochodzą z połowy XIX wieku a ich właścicielami była rodzina Potockich linii krzeszowickiej herbu Srebrna Pilawa. Dalej czytamy, że w cegielniach Potockich stawiano 3 rodzaje stempli:
1. C herb Pilawa T - co oznacza Cegielnia Tenczynek
2. C herb Pilawa HT - co oznacza Cegielnia Hrabstwo Tenczyńskie
3. AP herb Pilawa HT - co oznacza Adam Potocki Hrabstwo Tenczyńskie.
Jakie znaki ma zatem cegła na drugim zdjęciu? Nie pasują one do żadnego wyżej opisanego stempla.
Do cegły cegła...
Najprawdopodobniej zawiódł tu czynnik ludzki. Stemple przykładano zapewne do cegły dwa - jeden z herbem i jeden z literami. Ten z literami przyłożono odwrotnie w stosunku do herbu, ale przecież materiał nie może się zmarnować - stempel przyłożono powtórnie, już dobrze - jednak w ten sposób powstało nowe oznaczenie, właśnie to które widać na drugim zdjęciu.
Niniejszy tekst jest oparty na tekście posta Muzeum Agatów w Rudnie na fb
Za pomoc przy tworzeniu dziękuję panu Karolowi Rostworowskiemu a Witoldowi Koprusze za zgodę na wykorzystanie oraz pomoc w jego tworzeniu. W przygotowywaniu pierwowzoru wiedzą wspierali panowie Robert z "Tenczynek Wczoraj i Dziś" oraz Robert Szczuka - koordynator Zamku Tenczyn.
