dawno temu, w rządach tynieckich
- Kinga
- 14 maj 2020
- 2 minut(y) czytania
Zaktualizowano: 15 maj 2020
Nowożytna historia Rybnej oparta na tekstach sięga XIV wieku. Zgodnie z zapisem Jana Długosza w Rocznikach czyli Kronikach Sławnego Królestwa Polskiego - w roku 1356 sołtys z Rybnej zasiadał w Najwyższym Sądzie Prowincjonalnym w Krakowie - jeśli była sądzona sprawa z Rybnej lub okolic. Spory były wówczas rozpatrywane na prawie niemieckim w Magdeburgu. W tymże roku król Kazimierz Wielki ustanowił taki sąd w Krakowie. W ustawie tej sołtys Rybnej nazywany jest również sołtysem tynieckim co daje podstawy by sądzić, że Rybna należała do opatów Tynieckich jeszcze przed rokiem 1356. W 1456 roku król Kazimierz Jagiellończyk aktem darowizny przekazał ją klasztorowi tynieckiemu (dokument oficjalny). Rybna w dobrach tynieckich to kłopoty dla ... opactwa.
Mieszkańcy mieli własne zdanie na temat tego ile i w jaki sposób wypłacać dziesięcinę i jak odrabiać pańszczyznę a także własny kodeks etyczny, który nie zawsze szedł w parze z królewskim czy opackim. W 1345 roku doszło do zatargu Rybnian i mieszkańców Przegini z biskupem Janem Grotowicem. Nie do końca wiadomo co było problemem - czy to, że daniny należało składać w odległym o 20 km zamku lipowieckim czy też chęć zamiany dziesięciny w naturze na pieniądze. Faktem jest, że zbuntowani mieszkańcy zostali za to ekskomunikowani. 29 grudnia 1345 r została zawarta w Krakowie ugoda. Na kolejną ekskomunikę Rybnianie narazili się w okresie Wiosny Ludów przywożąc pod plebanię zboże w ramach dziesięciny. Pleban zaczął narzekać, że nie jest ono tak ładne i dobre jak powinno być - wobec czego wieśniacy odwrócili się i tyle ksiądz widział należną dziesięcinę. Właściwie to sam się naraził... Zgodnie z legendą Rybna dawała też kilkudniowe schronienie królowi Bolesławowi Śmiałemu po ataku na biskupa Stanisława. Jeszcze przed I rozbiorem Polski o. Wiktoryn Zupieniecki pisał
"...odebranie danin i należności od tej wsi jest bardzo trudne".
Nie wiadomo jak długo trwały ekskomuniki, ale dwór jak i opactwo musiały zadawać sobie dużo trudu by załagodzić sytuację.
Pierwszy rozbiór Polski w 1772 roku oddzielił Tyniec od Polski i przyłączył do państwa Austriackiego. Pozostałe dobra opactwa tynieckiego w granicach Polski, między innymi i Rybna przeszły na własność Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie konwencji zawartej z Austrią w 1786 roku. Sejm czteroletni przeznaczył te dobra w 1789 roku na fundusz wojska. Rybna znalazła się w "kluczu" czułowskim gdzie znajdował się dwór, ale to już zupełnie inna historia...
Pisząc korzystałam z: Rybna, Moja Mała Ojczyzna, Historia - Stanisława Malik
