W opracowaniach i przewodnikach geologicznych miejsce niemal zmitologizowane. Pomnik przyrody, nieczynny kamieniołom, osobliwość, teren chroniony jako stanowisko dokumentacyjne...
Dla mnie oderwany od rzeczywistości mały kamieniołom przytulony do dużego - do Kopalni Porfiru Zalas, schowany w gęstwinie starych drzew, pokryty siatką kolczastego głogu, usłany głazami zielonymi od mchu, usypany drobnym porfirem, wyścielony jęzorem piasku.
Zapomnij o egzotycznych podróżach, zapomnij o lasach tropikalnych, prawdziwa egzotyka jest tu! Witaj w Zalasiu na granicy z Frywałdem! Witaj na Zrębach!
Jak przystało na prawdziwą wyprawę w egzotyczną dżunglę tak i tutaj każdy krok wymaga planowania i rozwagi. Kamyki pod nogami osypują się, głazy tworzą labirynt, gałęzie pod dotknięciem ręki rozsypują się... Nie wiadomo skąd małe oczko wodne... Już na samym początku wyprawy przeszkody - śmieci, śmieci, śmieci... Pomnik przyrody?...
Ledwo przebrnęłam przez pozostałości człowieka pierwotnego (homo butelkus dżunglus) niespodziewanie otworzył się przede mną świat skał. Pionowe wysokie urwiska rzucające na kolana, otaczające mnie z trzech stron. Nie miałam jednak wrażenia, że gdzieś jest wyjście. Wyjście zamyka ściana drzew.
Cywilizacjo - gdzie jesteś? Osiemdziesiąt metrów na północ.
Zaledwie, a ja dałam się pochłonąć wyrobisku, które:
zasługuje na ochronę ze względu na wiek i skumulowanie przejawów wielu procesów i zjawisk geologicznych, np: grawitacyjnego uskoku wieku alpejskiego z brekcją uskokową, bogatych w skamieniałości utworów jury środkowej i górnej oraz ciosu termicznego w porfirze. W jego pobliżu znajdowało się jeszcze kilka niewielkich łomów tej skały, gdzie eksploatację prowadzono od przeszło 100 lat. (http://history-of-mining.pwr.wroc.pl/old/attachments/article/10/28Rajchel_J-Gornictwo_porfiru_a_architektura_Krakowa.pdf
Wprawił w zachwyt zlepek skał, gdzie:
W odsłaniającym się tutaj porfirze łatwo zauważyć można cios termiczny oraz trzeciorzędowy uskok wypełniony brekcją uskokową. Zrzut uskoku wynosi ok. 7m i dzieli on utwory w taki sposób, że w jego północnej (lewej) stronie odsłania się wyłącznie porfir, a po południowej (prawej) - porfir z nadległymi warstwami bogatych w skamieniałości wapieni jury środkowej i górnej. Ze względu na nagromadzenie przejawów procesów oraz zjawisk geologicznych na tak niewielkim obszarze, cały łom od 16 listopada 1998r. objęto ochroną jako stanowisko dokumentacyjne.(https://geotyda.pl/miejsca/kra/lom_z_uskokiem.php)
Nie szukajcie egzotyki, ona jest tu! Dwa kilometry od Rybnej na północ. Zaledwie!
